فوتبالیسم؛ برنامه فوتبالی که پیروز بوده - تور کانادا

فوتبال در بزنگاه های اجتماعی و فرهنگی نقش بی بدیلی ایفا نموده و اصلا همین جایگاه والا و فرامتنی است که باعث می شود برنامه های ورزشی تلویزیون به یک فرصت و مقبولیت اجتماعی دست یابد.

نمونه مشهور آن به حواشی بعد از تعلیق یک هفته ای برنامه نود، باز می شود برنامه ای که وام دار مقبولیت اجتماعی ورزش فوتبال است، توانست حاشیه هایی فراتر از متن تلویزیون شکل دهد.

تلویزیون اما سال هاست که با نگاهی انحصارگرایانه تنها به برنامه های موجود پیشین اکتفا نموده و سال هاست که به جز دوشنبه شب ها و صبح های آدینه، مخاطبان میلیونی و علاقه مند به ورزش، برنامه ای روی آنتن ندیدند که بتواند به طور منظم و جدی ورزش کشور را دنبال کند و به بحث و گفتگو پیرامون آن بپردازد.

کافی است مقدار گسترده مخاطب برنامه تازه فوتبال120 را ببینیم تا متوجه شویم که چقدر این عرصه ظرفیت فراوانی دارد و چه جفای بزرگی تلویزیون به ورزش و علاقه مندانش نموده که این موضوع جدی و فرامتنی را محدود به دو برنامه 90دقیقه ای در هفته نموده است.

اما چند هفته ای است که برنامه فوتبالیسم روی آنتن شبکه سه سیما رفته است. برنامه ای که از نام و نشانش پیداست به فوتبال می پردازد و البته نگاهی نو به این رشته ورزشی دارد اما آیا فوتبالیسم پیروز است؟

آیا می شود به آینده آن امیدوار بود؟ نقاط ضعفش چیست؟

انتخاب خوب سوژه

فوتبالیسم یک برنامه صرفا فوتبالی نیست. این برنامه سعی می نماید به جزئیات مربوط به فوتبال نگاهی کلان داشته باشد و از دریچه فوتبال، نیم نگاهی به مسائل کلان اجتماعی کند که به طور مستقیم با فوتبال سروکار دارند. بگذارید نگاهی به سوژه های چند هفته اخیر این برنامه بیندازیم.

این برنامه به مساله پشتوانه اجتماعی سرمربیان تیم ملی فوتبال می پردازد، به طور دقیق و فنی مساله گزارشگری فوتبال را زیر ذره بین می گذارد، به هواداران فوتبال می پردازد که هنگام بازی های بین المللی تیم رقیب شان هوادار کدام تیم هستند و... .

اینها چیست؟ مسائلی فوتبالی که کلان تر از این رشته ورزشی هستند و به نوعی میان رشته ای تلقی می شوند.

پیوند فوتبال با فن اجرا و بیان در گزارشگری و ترکیب فوتبال با علوم اجتماعی در بررسی مقدار محبوبیت سرمربیان تیم ملی فوتبال و حتی همین سوژه هواداری در بازی های بین المللی که کاملا روانشناسانه و جامعه شناختی باید به آن توجه کرد، همگی نشان از انتخاب سوژه هایی دارد که اولا ارتباط کامل و واثقی با فوتبال دارند و ثانیا با مسائل مردمی و مهم دیگری پیوند دارند.

نقطه مثبت فوتبالیسم همین نوع نگاه خاص است؛ نگاهی میان رشته ای به فوتبال و مسائل مهمی که سال هاست با آن پیوند دارند.

کاری که پیش از این به طور محدود و معدودی در بعضی آیتم های برنامه 90 می افتاد و جسته وگریخته در بعضی برنامه های نامنظم دیگر تلویزیون و حالا کاملا تعیین است که ظرفیت پرداخت مستقل را داشته و فوتبالیسم می کوشد که این ظرفیت بالقوه را بالفعل کند.

کم سروصدا

فوتبال آنقدر نفوذ اجتماعی دارد که هر اتفاق و خبر سازی که پیرامون آن صورت می گیرد خیلی زود سر از شبکه های اجتماعی و سایت های مختلف در می آورد و اگر سوژه جالبی داشته باشد به سرعت نقل محافل فوتبالی های پرتعداد کشور می شود.

فوتبالیسم اما با وجود اینکه چند هفته ای است روی آنتن رفته، هنوز ضریب نفوذ جدی ای در شبکه های اجتماعی پیدا ننموده و مردمی که خیلی زود از فوتبال120 حرف زدند، هنوز توجه شان به فوتبالیسم جلب نشده.

مشکل کجاست؟ سوژه ها خوب انتخاب نمی شود؟ مقدار تخصصی بودن برنامه زیاد از حد است؟ مجری در داغ کردن سوژه ها و گفت وگوها نتوانسته مجذوب نماینده ظاهر شود؟

هر چه که هست، این یک نقطه ضعف بزرگ برای چنین برنامه ای به شمار میرود. نقطه ضعفی که می تواند کم کم به بی توجهی به برنامه منجر شود و عمر برنامه را کوتاه کند.

اگرچه بخشی از انتقادها به اجرای علی نبویان باقی است ولی باورتان می شود که مجری این برنامه همان کسی است که چند ماه پیش در بین دو نیمه فوتبال های داخلی ستاره فلان مربع را تبلیغ می کرد؟

امیرعلی نبویان که به قلمش شناخته می شد و بعد از خندوانه کاملا به چشم آمده بود، ناگهان در تصمیمی باورنکردنی سر از چیپ ترین بخش تبلیغی تلویزیون درآورد.

ولی با اندکی مکث و انتخاب درست، این بار به فوتبالیسم آمده تا به وضوح خود را بازیابی کند و بتواند در مقام یک مجری جوان که قرار است علاوه بر تسلط به فوتبال، اجتماع و فرهنگ را هم می شناسد، ظاهر شود و البته نسبت به اداره گفت وگوها و فن اجرای برنامه هم مسلط تر از قبل عمل کند.

نبویان انتخاب درستی بود که در کنار دکور قابل قبول فوتبالیسم به ترکیبی می رسند که اگر مخاطب برای اولین بار و به طور اتفاقی به این شبکه و این برنامه برسد، آن را به سرعت عوض نمی نماید و احتمالا یکی دو دقیقه چشم به برنامه فوتبالیسم می دوزد.

آیتم هایی باکیفیت تر از خود برنامه

یکی از نقطه ضعف های جدی برنامه های تلویزیونی که خیلی وقت ها نادیده مانده، آیتم ها هستند.

آیتم هایی که هرچند در نگاه اول به چشم نمی آیند ولی در ارتباط گیری مخاطب با برنامه تاثیر جدی دارند و خیلی اوقات می توانند پاشنه آشیل برنامه ها باشند.

مثال می خواهید؟ همین برنامه 90 یا فوتبال 120 که بی تردید آیتم هایی جدی با مخاطبان پیگیر دارند یا خندوانه که صداپیشه نادیده گفت وگوهای پشت صحنه اش به شخصیتی شناخته شده برای مردم تبدیل شده است.

فوتبالیسم اما به طور جدی روی آیتم ها تمرکز دارد و اگر بگوییم بعضی از آیتم ها از خود برنامه فنی تر و گیراتر درآمده گزافه نگفته ایم.

تعیینا آیتم ها زیر ذره بین توجه برنامه ساز بوده و بخش مهمی از روایت کلی برنامه در آیتم ها پیش می رود، نه آنکه نگاه به آیتم ها، آنتن پرکن و تنفس از استودیو بوده باشد.

این نکته مهمی است که خیلی برنامه ها به آن توجه نمی نمایند اما فوتبالیسم برای آن برنامه ویژه ای داشته است.

میهمان ها

یکی از وجوه اعتباری برنامه های تلویزیونی میهمانان برنامه هستند. کم ندیده ایم برنامه هایی را که با آب وتاب آغاز می شوند ولی در انتخاب میهمان آنقدر بد عمل می نمایند که یا به ورطه تکرار می افتند یا بی ربط با موضوع روی آنتن می روند.

مثلا چه جای تاکید است که یکی از مهم ترین ویژگی هایی که به خندوانه شخصیت داد، چهره هایی بودند که در هیچ برنامه دیگری دیده نمی شدند ولی به خندوانه می آمدند.

فوتبالیسم البته در این موضوع هم قابل دفاع عمل نموده. حضور محمدرضا احمدی برای بررسی گزارشگری فوتبال و حتی همین هفته اخیر و حضور نوید مظفری برای بررسی عملکرد VAR و مصطفوی، مدیر سابق پرسپولیس در قسمت آخر چهره های کاملا شناخته شده و منطبق با موضوع هستند و وزن برنامه را کم ننموده اند.

مخاطب فوتبالیسم می داند که در این برنامه قرار نیست کسانی را ببیند که روزی هشت ساعت میهمان برنامه های مختلف هستند؛ و این اتفاق برای یک برنامه نوپا خوب است.

فوتبالیسم در روزهایی به تلویزیون آمده که تعداد معدودی از برنامه های تلویزیونی توانسته اند قد بکشند و به عنوان یک برنامه با هویت برای مدت مدیدی روی آنتن باقی بمانند.

این برنامه اما نماینده قشر خاصی از برنامه های تلویزیونی است که پرداخت میان رشته ای به موضوعات دارد و در آن هم نشانی از خاطره های قدیمی و مثلا لایه کردن توپ پلاستیکی است و هم می شود درباره شاخصه های فناورانه استادیوم یک تیم محبوب اروپایی شنید، هم بحث داغ اجتماعی- فوتبالی درباره یک موضوع فوتبالی را گوش کرد و هم آیتم های دلپسندی دید.

فوتبالیسم اگر مباحثش را، کیفیت محتوایی آیتم هایش را و البته ضریب نفوذ رسانه ای و مجازی اش را بهبود بخشد می تواند یک برند جوان پسند و مجذوب نماینده شود که طول عمرش بیشتر از برنامه های معمول تلویزیونی باشد

پ