18 بار اقدام به خودکشی یکی از دختران شین آباد - تور کانادا

به گزارش همشهری آنلاین، اسرین، نام کتابش را گذاشته: از خاکستر خود برمی خیزیم. دختربچه مغمومی که هشت سال پیش، نیمه ِ پاییز، همراه 27 دانش آموز دیگر در کلاس درس مدرسه انقلاب اسلامی شین آباد سوخت، حالا کتابی شصت صفحه ای نوشته و از دوستانش خواسته از خاکستر خاموش و فراموشیِ آن آتش که صورت و دست و نفس و بچگی شان را با خود برد، بلند شوند که هنوز می شود زندگی کرد.

اسرین معروفی، یکی از 15 دانش آموزی است که بیشتر از بقیه همکلاسی ها سوختند؛ صورت و انگشت های دست هایشان را از دست دادند و همه هشت سال گذشته را به رفت و آمد میان پیرانشهر و تهران گذراندند. آن ها که دختران شین آباد را می شناسند، خوب یادشان است حکایت پر آبِ چشمِ سوختن و رفت و آمد مدام را میان بیمارستان ها و وزارت خانه ها و خیابان پاستور و میدان بهارستان و باز بیمارستان. وعده ای هم که قرار بود بر اساسش، یک درمانگاه تخصصی برای دوا و درمان دختر ها در شین آباد یا ارومیه تاسیس شود، هیچ وقت عملی نشد و جهت 18 ساعته تا تهران هنوز سر جایش است. پرداخت مستمری مادام العمر که دو سال پس از حادثه با دستور مستقیم حسن روحانی، رئیس جمهوری برقرار شد، اما هنوز به جاست؛ ماهی حدود یک میلیون تومان.

اسرین و همکلاسی هایش، همه هشت سال گذشته را زیر تیغ جراحی گذرانده اند؛ 50 بار عمل شده اند و هربار در عالم خواب و فراموشی، دیده اند که یک بار دیگر صورت هاشان، آن صورت های ترد و تمیز، مثل روز های قبل پانزدهم آذر 1391 شده اند، دیگر خبری از آتش نیست، سیران و ساریا دود نشده و به هوا نرفته اند و آسمان شین آباد مثل معنی اسمش، برای همیشه آبی است و دیگر رنگش به سرخی نمی زند؛ به سرخی رنگ خون. حالا هجده سالگی آمده و همه آن 15 دانش آموز، بزرگ شده اند، برای کنکور 1400 درس می خوانند، ذهنشان آشفته است و حافظه شان کم جان.

اسرین با 78 درصد سوختگی، در روز های درد و بیمارستان، تیغ و عمل جراحی، وحشت و پوست کش آمده، آنقدر پزشک دیده که حالا فقط یه رویا در سر دارد: دانشجو بودن. دانشجوی دانشگاه شهید بهشتی بودن. پزشک شدن، نویسنده شدن و رفتن؛ به شهری و دیاری دیگر. مثل سیما و آرزو و مهناز و مبینه که دوست دارند حسابدار خوبی شوند و مثل آمنه که آرزوی پرستار شدن دارد. دانش آموزان مدرسه انقلاب اسلامی، معلم شدن را دوست ندارند و فکر می کنند آخر کدام بچه مدرسه ای دوست دارد صورت معلمش سوخته باشد و چطور هر روز جلوی خودش را بگیرد که از دیدن معلمش وحشت نکند؟ این منطق ِ خودساخته بچه های سوخته است. منطقی که با بزرگ شدن از راه می رسد و نوعی مقاومت است درباره خبر استخدامشان.

تابستان امسال بود که محسن حاجی میرزایی، وزیر آموزش و پرورش گفت باهماهنگی سازمان امور اداری و استخدامی، تعدادی از دانش آموزان حادثه شین آباد در آموزش و پرورش استخدام می شوند و قرار است سازمان برنامه و بودجه برای تامین منابع آن نظر دهد.

هرچند مسئولان سازمان برنامه و بودجه هنوز در این باره خبری نداده اند، اما کمال حسین پور، کننده پیرانشهر و سردشت می گوید به تازگی نامه ای در این باره در این سازمان تنظیم شده، اما هنوز جزئیاتش مشخص نیست. اسرین هم می گوید این خبر را فقط در شبکه های اجتماعی دیده و کسی در این باره با آن ها تماس نگرفته است.

درس خواندن، اما آسان است؟ اسرین پاسخ می دهد نه و می پرسد: می دانی 50 بار بیهوش شدن و به هوش آمدن یعنی چه؟ پاسخ سخت است. پاسخ را آمنه و طاهره و سیما و اسمعه و بقیه دختر ها خوب می دانند. درس خواندن با این اوضاع، سخت است. سال دیگر کنکور داریم، اما بیشتر از روزی سه ساعت نمی توانیم درس بخوانیم. می خوانیم، اما کو تمرکز؟ دکتر گفته آن همه بیهوشی، حافظه تان را ضعیف کرده. برای همین هم است که اسرین و دوستانش، حالا یک درخواست مشخص دارند: اختصاص سهمیه کنکور؛ تا شاید بشود با این حافظه ضعیف و یاد بیمار و نبود امکانات، راهی به دانشگاه باز کرد، راهی برای یک زندگی تازه.

حرف اسرین، حرف سیما شادکام و آمنه راک و آرزو طاهرآبادی و بقیه هم است. دختران زخمی شین آباد می گویند در این هشت سال آنقدر تاثیرات بیهوشی زیاد بوده که هزار و یک جور بیماری سراغشان آمده. هر روز یک درد تازه. اسرین و دوستانش، با صدایی محزون از آن طرف خط تلفن می گویند مدام خوابشان می آید و درس خواندن برایشان هر روز دشوارتر می شود، چه برسد به آمادگی برای کنکور. دکتر به دختران شین آباد گفته دریچه قلبشان گشاد شده، کم خونی و کمبود شدید ویتامین دارند و این ها همه از عوارض بیهوشی است. کم سویی چشم هایشان به دلیل گراف و باز بودن هنگام خواب هم دردی دیگر.

دختران شین آباد، خواسته شان را همین دو روز پیش که برای اولین بار کمال حسین پور، کننده پیرانشهر را از نزدیک دیدند، به او گفته و جواب شنیده اند: پیگیری می کنم. از دو روز پیش، در نزدیکی یک 15 آذر دیگر، یک یادآوری پر دود و داغ دیگر، چشمه کوچک امید در دل دختران شین آباد جوشیده؛ آن ها حالا در دورهمی هایشان، یک بهانه تازه برای شادی های کوچک پیدا کرده اند. روزنه ای برای پس زدن فقدان.

کمال حسین پور، بعد از دیدن دختر ها می گوید به آن ها قول داده به محض برگشتن به تهران، با وزیر آموزش و پرورش جلسه ای را برگزار و از او و سازمان سنجش بخواهد که با توجه به شرایط ویژه این دانش آموزان، برایشان سهمیه ویژه ای در کنکور 1400 در نظر گرفته شود. او گلایه می کند که چطور تا به حال مسئولان آموزش و پرورش، خود به دنبال دادن سهمیه ای ویژه به دختران شین آباد نبوده اند و چرا آن ها در یک سال گذشته فراموش شده اند.

ما هنوز دختران زخمی ایرانیم

همین شهریور که گذشت، سیما شادکام پا گذاشت به 18 سالگی. 18، برای سیما عدد آشنایی است. عددی برای برداشتن خود، برای حذف خود. سیما، غمگین ترین دخترِ سوخته شین آباد است. همیشه بوده. قبل از اینکه بخاری بیفتد و نفت پخش شود و آتش زبانه بگیرد و به جان و تن بچه ها بزند هم، سیما از همه بچه ها حساس تر بود. بعد از آن یک حس دیگر هم اضافه شده: غم. اندوهی هشت ساله. همین اندوه هم تا نزدیک 18 بار، سیما را برد در یک قدمی مردن. تا دیگر نبودن و خود را هر صبح و شب توی آیینه ندیدن و تمام شدن هرچیز. همه چیز. آخرین بار، همین یک ماه پیش. قطع شدن فرایند درمان و جراحی ها از دی پارسال و با شیوع کرونا، کم بود، خبر ازدواج خواهرش که یک سال از او کوچکتر است هم اضافه شد.

سیما از خودش پرسید: چه کسی با من عروسی خواهد کرد؟ و همان راه قدیمی، روش هشت ساله را انتخاب کرد؛ بریدن دست ها با شیشه و آرزو برای مردن. این بار هم، اما مرگ، نیامده از در خانه کوچک مرزی شان برگشت. دست های سیما هنوز هم زخمی است. به قول خودش، او هنوز یکی از دختران زخمی ایران است.

زخم ناسور، وقتی دردش بیشتر شد که ویروس مرموز، ایران را برداشت. مسئولان بیمارستان حضرت فاطمه (س) که سال ها محل رفت و آمد دختر ها برای جراحی و لیزر پوست های سوخته بود، از دی پارسال گفتند دیگر نمی توانند در این شرایط درمانشان را ادامه دهند. دختر ها حالا 9 ماه است که به تهران، مقصد آشنای هشت سال گذشته، نرفته اند. همین هم نگران تر و ناامیدترشان کرده. قصه وضع جسمی شان هم که جداست.

چندماه است که نصف صورت سیما عفونت کرده و پوست بینی اش کش آمده و نفس کشیدن را سخت تر از قبل. یک دشواری تازه. مفاصلمان هرروز خشک تر می شوند. قلبمان درد می کند. مدام گیج و خوابیم. از پارسال هم نرفتیم بیمارستان، وضعمان بدتر شده. یعنی نمی توانستند جایی را برای ما تامین کنند که درمان شویم؟ نمی توانستند اتاقی را ایزوله کنند؟ ما دیگر طاقت قبل را نداریم. به سن بلوغ رسیده ایم. اول گفتند برای درمان ما را به خارج می فرستند، اما بعد یکی از مسئولان گفت برای ایران ننگ است که نتواند چند دختر سوخته را درمان کند. از وقتی کرونا آمده هم هیچکس سراغمان را نگرفته. فراموش شده ایم. هرسال 15 آذر که می آید، می خواهم فریاد بزنم که ما دختران زخمی ایرانیم.

سیما و بقیه دخترها، با بزرگ شدن، یک راه تازه یافته اند برای پوشاندن صورتی که دوستش ندارند؛ آرایش کردن و وقتی سیما می خواهد از آن بگوید، گریه می کند. سیما گریه را خوب بلد است. مثل آن روز، دو سال پیش که در یکی از سفرهایش به تهران، دکتر به او و دوستانش گفت دیگر هیچ وقت مثل قبل حادثه نخواهند شد و پنبه عادی شدن را از گوششان درآورند. آن روز، اولین تجربه اقدام به خودکشی سیما بود. اول حمله عصبی و بعد خودزنی. نبودن بهتر از بودن.

یاد همه خواستن ها برای از میان برداشتن خود، در خاطر دختر هنوز زنده است و کسی نیست که بشود با او درست و حسابی حرف زد. غیر از سال اول که بچه ها در بیمارستان با یک روانشناس صحبت کردند، دیگر روی هیچ مشاور یا روان درمانگر دیگری را ندیده اند. این، یکی دیگر از نیاز ها و خواسته هاست؛ مراجعه رایگان به روانشناس. اگر مادرم نبود، خیلی زودتر از این ها مرده بودم. هر بار او نجاتم می دهد. همه تلاشش را می کند. بین من و خواهرم که صورتش نسوخته، فرق نمی گذارد. اما توی خودش خیلی غصه می خورد. مادر و پدرهایمان این سال ها همراه با ما از بین رفتند. مادرم فرشته نجات من است.

کشاورزی به جای پدر

نازار خانم، مادر آمنه راک هم فرشته همراه اوست؛ در نبود پدر. آمنه از سه سال پیش، غیر از صورتش، پدرش را هم ندارد. کشاورزی ساده که به دلیل حساسیت به نیش زنبور، درگذشت. آن زمان خانم ط که خیِری خاموش است و نمی خواهد نامش در گزارش بیاید، برای اسرین و آمنه، به احترام یاد پسر سوخته اش در 30 سال پیش، معلم زبان انگلیسی و آن ها را زیر پر و بال گرفت برای بورس کردن و فرستادن به کشوری خارجی. آمنه، اما نتوانست ادامه دهد. انبوه کلاس های جبرانی مدرسه و ضعف حافظه کم بود، کمبود پدر و اجبار کار کردن به جای او در باغ سیب، دلیلی اضافه شد.

آمنه 85 درصد سوختگی دارد؛ 25 درصد داخلی و بقیه صورت و دست و پا و تک تک روز های هشت سال گذشته برایش سهمگین بوده: هرروز صبح که بیدار می شویم، انگار اولین بار است که خودمان را می بینیم. هربار یاد آن روز. یاد مرگ و سوختن. انگار همان لحظه اتفاق می افتد.

هشت سال گذشته مردم با تاسف و دلسوزی با ما برخورد کرده اند. انگار هیچکس عادت نمی کند، اما چه بخواهیم یا نه، ما این هستیم. به این چهره ها عادت کردیم. شخصیتمان در این هشت سال شکل گرفته. حتی اگر بهتر هم شویم، باز چالش خودش را دارد. هر سنی خوشی های خودش را دارد، اما ما به تناسب سنمان لذت هر سن را نبردیم.

آمنه آرزو دارد یا با رتبه ای خوب در دانشگاه قبول شود یا برود خارج؛ که آنجا با آدم های سوخته بهتر رفتار می کنند. اگر برای کسی چنین اتفاقی بیفتد زندگی کردن راحت تر است. الان هشت سال است وقتی در خیابان راه می رویم مردم می گویند دختران شین آباد. بچه ها از دیدن ما وحشت می کنند. در خارج، ظاهر برای کسی مهم نیست.

آمنه و آرزو که 55 درصد سوختگی دارند، همیشه یک سوال توی ذهنشان بوده؛ اینکه چرا آن سال با وجود اینکه شین آباد با جمعیتی بالای سه هزار نفر، گاز داشت، اما مدرسه را گازکشی نکرده بودند؟ چرا مدرسه، در مرحله آخر بود؟ چرا علمک گاز نصب شده نزدیک مدرسه، هیچ وقت به درد آن ها نخورد؟

شین آباد حالا جزوی از پیرانشهر شده؛ آرزو با خانواده اش هنوز در کمربندی آن زندگی می کند و جواب سوال هشت ساله اش را تا به حال کسی نداده. او نمی داند که پیرانشهر پایین ترین سرانه مدرسه در استان آذربایجان غربی را دارد، سال حادثه، 50 درصد مدارس پیرانشهر با نفت گرم می شدند، 15 درصد مدارس روستا های پیرانشهر، به گفته کننده این شهر هنوز با سوخت های گازوئیلی و نفتی گرم می شوند و 30 سال است در شهر همسایه، سردشت، یک مدرسه هم در داخل ساخته نشده است.

حسین پور می گوید مدارس روستا های این دو شهر، استاندارد پایینی دارند و در 50 درصد روستا ها به دلیل نبودن اینترنت در این روز های کرونایی، از تحصیل محروم شده اند. مدیر عامل مجمع خیرین مدرسه ساز پیرانشهر هم پیش از این گفته است سرانه فضای آموزشی برای هر نفر در استان آذربایجان غربی، حدود چهار متر و نیم است، اما در شهرستان پیرانشهر سرانه فضای آموزشی 1 متر و 17 سانتی متر مربع برای هر دانش آموز است.