باغ فتح آباد کرمان الهام بخش باغ شازده - تور کانادا

جهت دریافت خدمات طراحی ورودی باغ ویلا با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. گروه آبان با سالهای تجربه طراحی معماری و ساخت و مشارکت در پروژه های ساختمانی ویلا و باغ کوچک و بزرگ بهترین انتخاب جهت مشاوره و اجرا میباشد.

باغ سازی در ایران پیشینه بس طولانی دارد و یکی از مکان هایی که باغ ها در آن ساخته شده کنار قنوات و چشمه هایی بوده که با طراحی بسیار هوشمندانه ای با استفاده و مدیریت صحیح آب در تاریخ ایران مکانی زیبا و مفرح را برای ساکنین شهرها ایجاد نموده اند

باغ عمارت بیگلربیگی (فتح آباد) باغی مربوط به دوره قاجار است که در 25 کیلو متری شهر کرمان، روستای اختیارآباد واقع شده است. این اثر در تاریخ 12 بهمن 1381 با شماره ثبت 7284 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

باغ فتح آباد که به آن باغ بیگلربیگی هم می گویند، باغی زیبا و آباد بوده که توسط فضل علی خان بیگلربیگی از حاکمان کرمان ساخته شد و زمان ساخت این باغ نیز به سال 1255 ه ق تخمین زده می گردد. این باغ تاریخی یکی از قدیمی ترین باغ های ایران و محل حکمرانی یکی از حاکمان کرمان بود که رفته رفته به فراموشی سپرده شد و به ویرانه ای تبدیل شد. عبور آب قنات از وسط این باغ مجلل و وجود عمارت های چهار فصل و عمارت مرکزی و برج و بارو از این باغ مکانی زیبا و مفرح ساخته است.

در فرش کهن ایرانی الگوی باغ های ایرانی قابل مشاهده است. چهار باغ کوروش و مینیاتورهایی که از یک حوض مرکزی به چهار طرف آب می ریزد، نمونه هایی از باغ های کهن ایرانی است. غلبه نقش آب بر مالکیت زمین و تبلور میزان آب دردسترس، معین حدود باغ است. همچنین شکل گیری فرم نهایی باغ ایرانی، هخامنشیان و چهار باغ کوروش و ساسانیان و موضوع نقش حوض از جمله باغ های کهن ایرانی محسوب می شوند. در باغ فتح آباد نیز حوض مقابل عمارت همین ویژگی ها را دارا است و نقش آب نیز در شکل گیری باغ بسیار موثر بوده است به طوری که نبود آن باعث تخریب باغ و عمارت موجود در آن شده است.

حوضی عظیم به ابعاد 60 در 5 متر در سر در این بنا احداث شده و درختان دو سمت باغ را فرا گرفته بودند و ساختمان دو طبقه مشرف به حوض وسط بنا نمایی زیبا به این باغ داده بود اما رفته رفته به دلیل خشک شدن قنات، این باغ خشک می گردد و در نهایت یکی از حاکمان ماهان، عمارت باغ شاهزاده ماهان را که هم اکنون ثبت جهانی است، با اقتباس از باغ فتح آباد احداث می نماید.

باغ شازده کرمان

اما سرنوشتی تلخ در انتظار باغ فتح آباد بود به طوری که فضای اطراف باغ به دلیل خشک شدن قنات از بین رفت و زمین های مشرف به باغ به زمین کشاورزی به خصوص پسته کاری تبدیل شد و عمارت های اصلی بنا به ویرانه ای در حال تخریب تبدیل شدند.

بازسازی باغ

علیرضا رزم حسینی (استاندار کرمان) در بازدید از باغ گفته بود:

این باغ 180 سال قدمت دارد و برای نخستین بار که از آن بازدید کردم، لودری در نزدیکی آن برای تخریب بخشی از این اثر تاریخی حضور داشت و وقتی از کسی که قصد تخریب بنا را داشت دلیل این کارش را پرسیدیم، معین شد این فرد به این دلیل که گمان می کرد خشت های این بنا برای زمین کشاورزی مناسب است، قصد داشت خشت ها را به باغش انتقال دهد.

خوشبختانه با تدبیر صورت گرفته و پس از اجرای عملیات بازسازی، باغ فتح آباد به یکی از زیباترین باغ های ایران تبدیل شده است که چشم هر بیننده ای را به خود خیره می نماید و گوشه ای از تاریخ شهر کرمان را به تصویر می کشد. قنات موجود در این بنا که به کلی خشک شده بود، با تدابیر لازم و احداث چاه و نصب آب شیرین کن و اجرای کامل طرح همیار آب در این بنا که الگویی در استان کرمان محسوب می گردد، آبرسانی در این بنا صورت گرفته و در بازسازی این بنا مرکزی به وجود آمده است که به لحاظ تاریخی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و همچنین به یکی از مراکز تحقیقاتی، کشاورزی و تفریحی مردم نیز تبدیل شده است. در محوطه سبز باغ فتح آباد 400 گونه گیاه دارویی استان کرمان کشت شده که از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است و می تواند به بانک گیاهی قابل توجهی در کشور تبدیل گردد.

بسیاری از بناها و اماکن تاریخی کشور ما گاهی به دلیل بی توجهی افراد ناآگاه و یا مدیریت غلط تخریب شده اند. این باغ یکی از مکان های تاریخی و زیبای کرمان است که به دلیل گذر زمان و موقعیت ایجاد شده به لحاظ طبیعی رو به تخریب بوده و این مساله تخریب های انسانی ناشی از ناآگاهی را نیز به همراه داشته ولی با اندیشه و توجه به تاریخ و فرهنگ و بناهای باارزشی که نه تنها وجودشان باعث طراوت و زیبایی هر منطقه ای از کشورمان می گردد، بلکه عامل موثری در آبادانی منطقه ای خشک شده است که گردشگران بسیاری را نیز به آن منطقه جذب می نماید. باغ فتح آباد کرمان یکی از این مکان هایی است که توجه به آن و انجام عملیات بازسازیی روی باغ و دو عمارت موجود در آن زیبایی وصف ناپذیری را درنزدیکی شهر کرمان و دل کویر به ارمغان آورده است.

امید است این الگوی توجه به بناها و آثار ارزشمند کشورمان که در گوشه گوشه شهرها و روستاهای ایران همچون نگینی درخشان وجود دارند، همه گیر شده تا زیبایی این آثار با کاربری های موثری در فرهنگ و هنر و دانش سرزمین مان بیش از پیش نمایان گردد.

منابع :

بازشناسی باغ ایرانی - باغ شازده ،مسعودی عباس،انتشارات فضا

mehrnews

mashreghnews

تصاویر :

میثم احمدیان

محمد جواد کیانیا

محمد صادقی