دست رد شورای امنیت بر سینه آمریکا؛ گام بعدی چیست؟ - تور کانادا

به گزارش خبرنگاران، روز آدینه به وقت آمریکا جلسه مجازی رأی گیری 15 عضو شورای امنیت سازمان ملل درباره قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای تمدید نامحدود تحریم های تسلیحاتی علیه ایران برگزار گردید و همانطور که انتظار می رفت، قطعنامه مزبور به تصویب اعضای شورا نرسید. البته، ترکیب آرا کمی غیرمنتظره بود، آمریکا با وجود تمام کوشش های دیپلماتیکی که انجام داده بود، نهایتا توانست فقط یک کشور - جمهوری دومینیکن- را به دادن رأی مثبت به قطعنامه خود متقاعد کند. 11 عضو شورا از جمله سه کشور اروپایی عضو برجام - فرانسه، بریتانیا و آلمان- به قطعنامه آمریکا رأی ممتنع دادند. روسیه و چین به قطعنامه آمریکا رأی منفی دادند.

قطعنامه آمریکا برای تصویب شدن حداقل به 9 رأی مثبت احتیاج داشت. البته حتی اگر قطعنامه 9 رأی لازم را می آورد، باز هم به احتمال زیاد توسط روسیه یا چین وتو می شد.

به هر حال، همانطور که انتظار می رفت، قطعنامه آمریکا رد شد و حالا این کشور وارد مرحله بعدی کوشش های خود در مقابل ایران شد.

ساعاتی بعد از رد قطعنامه آمریکا، کلی کرافت، سفیر آمریکا در سازمان ملل، بیانیه نسبتا طولانی منتشر کرد و صریحا گفت که آمریکا برای فعال سازی مکانیسم ماشه اقدام خواهد نمود.

در بیانیه کرافت آمده است: طبق قطعنامه 2231، ایالات متحده قطعا حق دارد که فعال سازی [مکانیسم]ماشه بند های قطعنامه های پیشین شورای امنیت را دارد. در روز های آینده، ایالات متحده این وعده را عملی خواهد نمود که برای تمدید تحریم های تسلیحاتی از هیچ کوششی دریغ نخواهد نمود.

فعال سازی مکانیسم ماشه به معنای بازگشت کل تحریم های سازمان ملل و در نتیجه فروپاشی کامل برجام خواهد بود. پرسش مهمی که در این جا مطرح شده این است که وقتی اعضای شورای امنیت با تمدید فقط بخشی از تحریم های بین المللی (تحریم های تسلیحاتی) موافق نیستند، چگونه با بازگرداندن کل تحریم های سازمان ملل علیه ایران موافقت خواهند کرد؟

جلسه رأی گیری شورای امنیت درباره قطعنامه آمریکا به طور مجازی برگزار گردید.

تحولات فعلی نشان می دهد که بعضی اعضای برجام با فعال سازی مکانیسم ماشه توسط آمریکا - حداقل در برهه فعلی- مخالف هستند. روسیه و چین، در این خصوص موضع واضحی دارند و از اساس هیچ حقی برای آمریکا جهت فعال سازی مکانیسم ماشه قائل نیستند. اما اروپایی ها هم ظاهرا با فعال سازی مکانیسم ماشه مخالف هستند.

بعد از رد شدن قطعنامه آمریکا، نمایندگی بریتانیا در سازمان ملل بیانیه ای صادر کرد که در آن از مخالفت این کشور با فعال سازی مکانیسم ماشه سخن به میان آمده است.

در این بیانیه تصریح شده: ما در حال حاضر، از اقدام برای فعال سازی ماشه حمایت نمی کنیم، این کار با کوشش های فعلی مان برای حفظ برجام در تضاد است.

بریتانیا همچنین برای همکاری با سایر اعضای شورا درباره یک راهکاری که مورد حمایت شورا است، اعلام آمادگی کرد.

بیانیه نمایندگی آلمان درباره رد شدن قطعنامه آمریکا نیز کم و بیش لحن مشابهی داشت. آلمان در این بیانیه از انقضای تحریم های تسلیحاتی ایران ابراز نگرانی کرد، اما در عین حال خواهان اختصاص زمان و مشورت های بیشتر برای یافتی راهی شد که هم به چالش های برخاسته از انقضای تحریم های تسلیحاتی پاسخ های کافی بدهد و هم برای اعضای شورای امنیت مقبول باشد.

آلمان همچنین گفت که راهکار های ممکن را با سایر اعضای شورای امنیت آنالیز نموده و برای ادامه این آنالیز جهت یافتن راهی عمگرایانه به سوی آینده اعلام آمادگی کرد.

ظاهرا اروپایی ها به سایر اعضای شورای امنیت، از جمله روسیه، چین و آمریکا، پیشنهاداتی ارائه نموده اند. اما هنوز معلوم نیست که این پیشنهادات به کجا رسیده اند. با این حال، واضح است که تحرکات دیپلماتیک اروپا پیرامون این پیشنهادات افزایش یافته است.

بعضی محافل رسانه ای منطقه ای ادعا می نمایند که اروپایی ها ممکن است برای جلوگیری از بروز اختلاف میان آمریکا و اروپا بر سر مکانیسم ماشه، قطعنامه جداگانه ای برای تمدید تحریم های تسلیحاتی ارائه دهند.

در همین رابطه، روزنامه الشرق الاوسط طی گزارشی از نیویورک به نقل از یک منبع دیپلماتیک مدعی شد که اروپایی ها در حال کار بر یک قطعنامه جداگانه ای هستند که به موجب آن تحریم های تسلیحاتی بین المللی، خصوصا در زمینه موشک های بالستیک و نفوذ منطقه ای ایران، علیه این کشور اعمال خواهد شد. به ادعای این منبع، اروپایی ها این قطعنامه را برای جلوگیری از بروز اختلاف نظر عمیق میان اروپا و آمریکا بر سر مکانیسم ماشه تدوین می نمایند.

به گفته این منبع، اروپایی ها بر این باور هستند که خروج آمریکا از برجام، آن را از مزایای این توافق از جمله امکان فعال سازی مکانیسم ماشه محروم کرد. این منبع همچنین اضافه نمود که اروپایی ها نگران هستند که اقدام آمریکا در فعال سازی مکانیسم ماشه، اگر پیروز گردد، به نابودی کامل برجام منجر گردد.

بیشتر بخوانید:

هشدار ایران به آمریکا درباره فعال کردن مکانیسم ماشه

هنوز معلوم نیست که کوشش های اروپایی ها به کجا خواهد رسید. اگر آمریکایی ها واقعا دنبال یک راهکار میانه هستند، ممکن است اروپایی ها در جلوگیری از فروپاشی برجام پیروز بشوند. اما چنانچه آمریکا قصد داشته باشد برجام را قبل از انتخابات سوم نوامبر کاملا از بین ببرد، در این حالت بعید است که اروپایی ها بتوانند آمریکا را به انصراف از فعال سازی مکانیسم ماشه متقاعد نمایند.

همچنین هنوز روشن نیست که اگر آمریکا مکانیسم ماشه را فعال کند چه اتفاقی خواهد افتاد. آیا کشور ها تحریم های سازمان ملل را اجرا خواهند کرد یا اینکه با استناد به اینکه آمریکا حق استفاده از مکانیسم ماشه را ندارد، از اطاعت از تحریم های بین المللی سرپیچی خواهند کرد؟

در این زمینه حداقل دو دیدگاه وجود دارد. بعضی بر این باور هستند که در صورت بازگشت تحریم های بین المللی، کشور های دنیا ممکن است به رغم انتقاد از رفتار آمریکا، در عمل مجبور به اطاعت از تحریم های سازمان ملل شوند. مانند آنچه هم اکنون در جریان است. الآن هم بسیاری از کشور ها از تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران انتقاد می نمایند، اما در عمل از انجام دادوستد عظیم با ایران خودداری می نمایند.

اما بعضی دیگر معتقدند که در صورت بازگشت تحریم های بین المللی، کشور های دنیا ممکن است به دو دسته تقسیم شوند؛ بخشی با اکراه یا از روی علاقه تحریم های بین المللی علیه ایران را اجرا خواهند کرد و بعضی دیگر از این تحریم ها سرپیچی خواهند کرد.

به هر حال، صرفنظر از اینکه کدام دیدگاه به واقعیت نزدیک است، جامعه بین المللی در آستانه یک نزاع دیپلماتیک کم سابقه است. بعضی گزارش ها حاکی از این است که آمریکا احتمالا هفته آینده فرآیند فعال سازی مکانیسم ماشه را فعال کند. باید منتظر ماند و دید که چنین اقدامی چه تبعات و اثراتی خواهد داشت.